Zamenica pokrajinskog ombudsmana Danica Todorov o pravima osoba sa invaliditetom
Zamenica za ravnopravnost polova u instituciji Pokrajinski ombudsman Danica Todorov govorila je na početku trening programa za monitoring prava osoba sa invaliditetom u sklopu globalnog kooperativnog projekta „Međunarodna promocija prava osoba sa invaliditetom” koji se održava u Novom Sadu.
Učesnicima treninga ukazala je na nadležnosti Pokrajinskog ombudsmana i iskustva u zaštiti ljudskih prava osoba sa invaliditetom, odnosno na postupanje po njihovim pritužbama. Institucija Pokrajinskog ombudsmana nastoji da primenjuje celovit pristup koji omogućuje sagledavanje višestruke diskriminacije osoba sa invaliditetom – s obzirom na delatnost tri specijalizovana/e zamenika/ce – za zaštitu prava nacionalnih manjina, prava deteta i ravnopravnost polova, kao i činjenicu da Pokrajinski ombudsman obavlja deo poslova Nacionalnog mehanizma za prevenciju torture i drugih surovih, neljudskih, ponižavajućih kazni i postupaka u ustanovama socijalne zaštite.
Pokrajinskom ombudsmanu mogu se obratiti pojedinci/ke, ali i organizacije i udruženja osoba sa invaliditetom, a njihove pritužbe odnose se na različite oblasti, kao što je obrazovanje, zapošljavanje, pristupačnost javnih površina i objekata, na centre za socijalni rad u vezi sa postupanjem prilikom odlučivanja o dodatku za pomoć i negu drugog lica, na Fond penzijskog i invalidskog osiguranja, kad je reč o veštačenju ili Nacionalnu službu za zapošljavanje u procenjivanju radne sposobnosti osoba sa invaliditetom. Nažalost, pojedinačnih predstavki je još relativno malo, a najviše se odnose na pristupačnost, zapošljavanje i inkluziju dece sa invaliditetom u obrazovni sistem, rekla je zamenica Danica Todorov i navela nekoliko najsvežijih primera koji se odnose na korišćenje parkirališta i korišćenje jedinstvene parking karte za celu teritoriju Srbije u nekim jedinicama lokalne samouprave, preporuke koje se odnose na obezbeđivanje pristupačnosti objekata od javnog značaja, ali i stambenih objekata. Opšta ocena rada organa uprave i javnih službi je da nisu pripremljene, niti su senzibilisane za rad sa strankama – osobama sa invaliditetom kojima je pristup uslugama otežan, ne samo u arhitektonskom smislu.
Institucija Pokrajinskog ombudsmana sprovodi edukativne i promotivne aktivnosti u saradnji sa udruženjima i organizacijama osoba sa invaliditetom, kao i aktivnosti po sopstvenoj inicijativi i radi sagledavanja stanja, prikuplja podatke i sprovodi istraživanja, na primer, o primeni Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom u pokrajinskim i organima lokalne samouprave, te ustanovama i preduzećima čiji je osnivač AP Vojvodina. Ovo istraživanje je sprovedeno 2011. godine i tom prilikom zaključeno da je samo 12 organa/ustanova/preduzeća zasnovalo radni odnos sa osobom sa invaliditetom od 2009. godine kada je usvojen ovaj Zakon. Razloge za ovakvo stanje treba tražiti u predrasudama poslodavaca prema osobama sa invaliditetom, nepristupačnom okruženju, neprilagođenim radnim mestima i uslovima rada, pa i nedovoljnoj aktivnosti i motivisanosti osoba sa invaliditetom da traže posao i budu radno angažovane.
Od uspostavljanja institucije Pokrajinskog ombudsmana, 2003. godine do danas, urađeno je još nekoliko istraživanja: o položaju učenika/ca sa invaliditetom na teritoriji AP Vojvodine, o inkluziji, komisijama za pregled dece sa smetnjama u razvoju, nasilju nad ženama u porodici i zdravstvenoj zaštiti žena, posebno žena sa invaliditetom koja su poslužila za davanje mišljenja i preporuka organima i ustanovama.
Trening program za monitoring prava osoba sa invaliditetom je veoma značajan i svakako će doprineti osnaživanju ne samo osoba sa invaliditetom i pisanju alternativnog izveštaja o poštovanju Konvencije UN o pravima osoba sa invaliditetom, nego i organa uprave, kao i unapređenju međusobne saradnje Pokrajinskog ombudsmana i organizacija koje okupljaju osobe sa invaliditetom ili se bave zaštitom njihovih prava, zaključila je zamenica za ravnopravnost polova Danica Todorov na skupu u Novom Sadu.
