Pokrajinski zaštitnik građana - ombudsman, kao koordinator mreže „Život bez nasilja”, organizovao je danas u Skupštini AP Vojvodine konferenciju pod nazivom „Naučene lekcije u postupanju institucija u slučajevima nasilja u porodici – u iščekivanju preokreta”. Na konferenciji kojoj je prisustvovalo više od stotinu učesnika i učesnica predstavljeni su planovi aktivnosti pokrajinskih organa koje treba da doprinesu primeni Konvencije Saveta Evrope o sprečavanju i borbi protiv nasilja nad ženama i nasilja u porodici (Istanbulske konvencije), kao i promenama do kojih ona treba da dovede.

Konferenciju je otvorila pokrajinska zaštitnica građana - ombudsmanka Aniko Muškinja Hajnrih i u svom obraćanju osvrnula se na napredak koji je učinjen u pravnoj regulativi i postupanju institucija u slučajevima partnerskog nasilja i nasilja u porodici, a koje se najčešće ispoljava prema ženama i deci, ali i starijim osobama. Uprkos očiglednim pozitivnim pomacima u ovoj oblasti, pritužbe koje dobija institucija Pokrajinskog ombudsmana ukazuju na to da mnogi oblici ispoljavanja nasilja u porodici i prema ženama opstaju uglavnom zbog toga što odgovor institucija još nije dovoljno odlučan i usmeren ka najboljem interesu žrtava.

Zamenica pokrajinskog zaštitnika građana -  ombudsmana za ravnopravnost polova Danica Todorov govorila je o desetogodišnjem iskustvu mreže „Život bez nasilja” iz ugla postupanja institucija, odnosno onog šta propuštaju da učine prilikom pružanja podrške žrtvama nasilja i kažnjavanja počinilaca. Pozivajući se na podatke i radove objavljene u jubilarnoj publikaciji Pokrajinskog ombudsmana „Deset godina mreže Život bez nasilja”, zamenica Todorov je, između ostalog, ocenila da povećanje broja krivičnih prijava protiv počinalaca nasilja ohrabruje, ali da zabrinjava tendencija  blagog kažnjavanja počinilaca nasilja i skromna praksa izricanja mera zaštite žrtava po Porodičnom zakonu, dugo trajanje sudskih postupaka i neadekvatno reagovanje drugih nadležnih organa zbog čega trpe oni koji su izloženi nasilju u porodici. Uprkos tome što su iskustva mreže „Život bez nasilja” pozitivna i ukazuju na značajne pomake u funkcionisanju sistema zaštite od nasilja, posebno zabrinjava i to što što institucije zanemaruju da partnersko i nasilje u porodici pogubno utiče na decu. Dosadašnje iskustvo je značajno i može da pomogne u primeni Konvencije Saveta Evrope o sprečavanju i borbi protiv nasilja prema ženama. Zbog toga će Pokrajinski ombudsman i ubuduće podržavati funkcionisanje mreže institucija „Život bez nasilja“ jer je ona doprinela povećanju stručnih znanja, razmeni iskustva i prakse, kao i podizanju svesti stručne i šire javnosti o problemu i u vezi sa postupanjem u slučajevima nasilja u porodici i prema ženama.

Pomoćnica pokrajinskog sekretara za privredu, zapošljavanje i ravnopravnost polova Anita Beretićse u svom izlaganju osvrnula na zadatke novouspostavljenog Intersektorskog odbora za primenu mera predviđenih Programom za zaštitu žena od nasilja u porodici i u partnerskim odnosima od 2015. do 2020. godine. Suština formiranja ovakvog tela je da se odgovornost za primenu mera u ovoj oblasti neposredno prenese na nosioce izvršne vlasti, zbog čega je na čelu ovog tela predsednik Pokrajinske vlade. Odbor će Vladi dva puta godišnje podnositi izveštaj o sprovođenju mera iz pomenutog Programa. Uz to, naglasila je Beretić, izuzetno je važno da se u nadležnim institucijama utvrdi i javno govori o tome ko su pojedinci i pojedinke zbog čijeg propusta, nesavesnog rada ili odbijanja da postupaju u skladu sa propisima nisu izvršene zakonske obaveze ovih organa i ustanova u pogledu zaštite žrtava nasilja u porodici.

O trogodišnjem programu zaštite žrtava seksualnog nasilja u AP Vojvodini, a koji je rezultat saradnje pokrajinskih institucija i civilnog sektora, govorila je načelnica u Pokrajinskom sekretarijatu za zdravstvo, socijalnu politiku i demografiju Biljana Delić. Osim edukacije za dosledno primenjivanje protokola za postupanje u slučajevima nasilja u porodici u zdravstvenim ustanovama i stvaranja standardizovane baze podataka o žrtvama nasilja, cilj projekta „Zaustavi - pomozi - zaštiti”, jednog od pet u Srbiji koji podržava Fond UN za sprečavanje nasilja prema ženama, je da se u regionalnim sedištima sedam okruga na teritoriji AP Vojvodine uspostave centri za pomoć žrtvama seksualnog nasilja, a koji bi kasnije poslužili kao model za slične centre u manjim sredinama.

Iskustva organizacija civilnog društva u saradnji sa lokalnim samoupravama u oblasti prevencije i suzbijanja nasilja u porodici i prema ženama, kao i pružanja podrške i pomoći žrtvama predstavile su predstavnice organizacija koje su članice mreže „SOS Vojvodina”. Održiva podrška žrtvama nasilja u porodici uključuje sve zainteresovane i kompetente društvene aktere rekla je Marija Srdić, direktorka „Centra za podršku ženama” iz Kikinde i kao najveću prepreku razvoju još efikasnijeg sistema podrške ženama sa iskustvom nasilja navela nedostatak političke volje da se stvore uslovi da iskustva lokalnih i regionalnih inicijativa zažive na teritoriji cele države. Za to je ključna planirana i dugoročna podrška državnih organa na svim nivoima, a ta podrška bi bila pokazatelj da se u prevenciji i suzbijanju nasilja u porodici i prema ženama prelazi sa reči na dela. Radoslava Aralica iz Zrenjaninskog edukativnog centra govorila je o međusektorskoj saradnji na lokalnom nivou koja u formi projekata koje sprovode organizacije civilnog društva doprinosi postizanju rezultata u edu edukaciji i podizanju svesti o nasilju u porodici i prema ženama. Međutim, veliki izazov je informisanje žena u seoskim sredinama o nasilju, kao i obezbeđivanje dugoročnije, naročito finansijske podrške jedinica lokalne samouprave, kao i posvećenost ovom problemu u nadležnim institucijama koja se još izjednačava sa stavovima i ličnom motivacijom pojedinki i pojedinaca u njima, a ne sa profesionalnom dužnošću ili zakonskom obavezom. 

Predstavnica Advokatske komore Vojvodine Mirela Radonjanin govorila je o delotvornosti postojećeg okvira za zaštitu žrtava nasilja iz ugla njihovih zastupnika. U advokaturi praktično ne postoji specijalizacija za zaštitu osoba koje su doživale nasilja u porodici zbog toga što to nije unosno, rekla je advokatkinja Radonjanin i osvrnula se na to da se u sudskoj praksi izuzetno retko koriste zakonske mogućnosti koje idu u prilog, odnosno na korist žrtvama nasilja. Uz to, u propisima postoje i nelogičnosti koje mogu imati teške posledice po žrtve nasilja, a problem predstavlja i to što je koordinacija među institucijama loša, što one ne dostavljaju podatke, kao i nedoslednosti u dokazivanju nasilja. Sve to rezultira time da se postupanjem sudova nasilnici blago kažnjavaju, a žrtve dovode u situaciju da i po okončanju sudskog postupka u njihovu korist i dalje budu neposredno ili posredno ugrožene od strane nasilnika, čime se praktično obesmišljava ceo sistem zaštite.ukacije i podizanju svesti o nasilju u porodici i prema ženama. Međutim, veliki izazov je informisanje žena u seoskim sredinama o nasilju, kao i obezbeđivanje dugoročnije, naročito finansijske podrške jedinica lokalne samouprave, kao i posvećenost ovom problemu u nadležnim institucijama koja se još izjednačava sa stavovima i ličnom motivacijom pojedinki i pojedinaca u njima, a ne sa profesionalnom dužnošću ili zakonskom obavezom.

Konferencija je završena diskusijom predstavnika i predstavnica policije, sudova, tužilaštava, centara za socijalni rad, zdravstvenih i drugih ustanova o navedenim problemima. Ukazano je i na primere dobre prakse u postupanju i saradnji institucija u Novom Sadu, Pančevu, Bačkoj Topoli, korišćenju dokaza o nasilju koje su prikupile organizacija civilnog društva koje pružaju podršku žrtvama nasilja, kao i primeni posebnih protokola za postupanje u slučajevima nasilja u porodici. 

Mreža „Život bez nasilja” okuplja institucije i ustanove koje se bave nasiljem u porodici, a nastala je 2005. godine na inicijativu Pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana sa namerom da podstiče unapređivanje rada institucija i opštinskih timova za borbu protiv nasilja putem razmene znanja, iskustava i primera dobre prakse u zaštiti od nasilja u porodici.

Eva Vukašinović, zamenica Pokrajinskog zaštitnika građana – ombudsmana za prava nacionalnih manjina, učestvovala je danas u Beogradu u radu okruglog stola „Unapređenje rada koordinatora za romska pitanja – okvir i odgovornosti“. Učesnike okruglog stola, Eva Vukašinović je upoznala sa rezultatima istraživanja koje je Pokrajinski  ombudsman sproveo u jedinicama lokalne samouprave u AP Vojvodini, a koje se odnosilo na položaj romskih koordinatora. Istraživanjem je utvrđeno da su pripadnici romske manjine izloženi raznim oblicima diskriminacije i da su prilikom ostvarivanja svojih prava suočeni sa brojnim problemima. U njihovom rešavanju romski koordinatori bi mogli odigrati veoma važnu ulogu kada bi njihov položaj, uloga i ovlašćenja bili regulisani zakonskim ili podzakonskim aktima, a što sada nije slučaj. Da li će u jedinici lokalne samouprave postojati romski koordinator, po kom pravnom osnovu će biti angažovan i za koji vremenski period, to zavisi od procene nadležnih organa jedinice lokalne samouprave. Ugovori o privremenim i povremenim poslovima ili, pak, ugovori o delu, kao pravni osnov angažovanja romskih koordinatora, nisu, po mišljenju zamenice Vukašinović, u skladu sa zakonom, a ne odgovaraju ni prirodi poslova koje koordinatori treba da obavljaju. Osim toga, postojanje raznih osnova protivno je i načelu nediskriminacije, jer se osobe koje obavljaju isti posao i kod istog poslodavca tretiraju na nejednaki način.

U delu izlaganja koji se odnosio na istraživačke preporuke, zamenica Pokrajinskog ombudsmana, ukazala je na potrebu dopune Zakona o lokalnoj samoupravi, kojom bi se preciziralo da se u svim jedinicama lokalne samouprave, u čijoj strukturi stanovništva pripadnici romske zajednice učestvuju sa više od 5 odsto, ustanovljava koordinator za romska pitanja, a ovlašćenja i način njegovog postupanja uredili bi se opštim aktom. 

Studenti i studentkinje treće godine Pravnog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu danas su, po treću godinu zaredom, otpočeli sa realizacijom praktične nastave u Pokrajinskom zaštitniku građana - ombudsmanu. U ime institucije studente je pozdravila pokrajinska zaštitnica građana - ombudsmanka Aniko Muškinja Hajnrih, a potom su ih zamenice Eva Vukašinović, Marija Kordić i Danica Todorov upoznale sa specifičnim oblastima rada institucije - zaštitom prava nacionalnih manjina i prava deteta, kao  zaštitom prava po osnovu ravnopravnosti polova.

Praktičnu nastavu u okviru predmeta Upravno pravo u Pokrajinskom ombudsmanu ovog semestra će pohađati desetoro studenata sa ciljem da se upozna sa nadležnostima i delokrugom rada institucije, kao i pravnim okvirom njenog postupanja. Studenti će imati priliku da se upoznaju i sa postupkom po pritužbama građana i građanki, da prisustvuju radu stručne službe sa strankama i da za potrebe studija analiziraju odabrane slučajeve, odnosno predemte po kojima je Pokrajinski ombudsman postupao.

Program praktične nastave studenata i studentkinja sprovodi se na osnovu Protokola o saradnji između Pravnog fakulteta u Novom Sadu i Pokrajinskog zaštitnika građana - ombudsmana zaključenog 2013. godine, a tokom protekle dve godine praktičnu nastavu je pohađalo ukupno 40 studenata treće godine. Ovaj program studentima omogućava da u okviru predmeta Upravno pravo steknu nova i provere stečena teorijska i praktična znanja iz nastavnih predmeta sa Katedre za javno pravo.

Skupština AP Vojvodine na sednici održanoj 11. decembra 2015. godine izabrala je dve zamenice Pokrajinskog zaštitnika građana – ombudsmana na mandat od 6 godina. Za zamenicu za zaštitu prava nacionalnih manjina po drugi put je izabrana Eva Vukašinović. Za zamenicu za opšte nadležnosti izabrana je Aniko Širkova budući da je dosadašnjim zamenicima za ovu oblast Stevanu Arambašiću i Dragomiru Sekuliću istekao drugi mandat.

Eva Vukašinović, završila je Pravni fakultet u Novom Sadu, kao i dve godine Letnjeg pravnog fakulteta "Etveš Lorand" u Budimpešti kako bi usavršila upotrebu stručne pravne terminologije na mađarskom jeziku. Tokom svog radnog staža bila je u radnom odnosu u Opštinskom sudu Novi Sad u Gradskoj upravi Grada Novog Sada, Gradskoj upravi za urbanizam i stambene poslove i Stručnoj službi Pokrajinskog zaštitnika građana – ombudsmana. Odlukom Skupštine AP Vojvodine broj 112-52/2009 od 18. decembra 2009. godine izabrana je za zamenicu pokrajinskog ombudsmana za zaštitu prava nacionalnih manjina gde se, uz predmete iz oblasti zaštite i unapređenja prava manjina, pretežno bavi oblastima komunalnih delatnosti, urbanizma, građevinarstva i zaštite životne sredine. Učestvovala je na brojnim domaćim i međunarodnim stručnim skupovima, a kao predavač i na seminarima o ostvarivanju ljudskih prava, posebno iz oblasti zaštite prava nacionalnih manjina.

Aniko Širkova, diplomirana pravnica, rođena je u Senti 23. juna 1960. godine. Neposredno pre izbora za zamenicu pokrajinskog zaštitnika građana vršila je dužnost predsednice Skupštine opštine Senta. Tokom svog radnog staža bila je u radnom odnosu u Opštinskom organu uprave SO Senta, Sekretarijatu za opštu upravu i društvene službe Opštine Senta, Sekretarijatu za opštu upravu Opštine Senta, Opštinskom organu za prekršaje u Senti, Republičkoj upravi javnih prihoda Područna jedinica Senta, Ministarstvu finansija i ekonomije, Poreskoj upravi Filijala Senta, Opštinskoj upravi Opštine Senta i Skupštini opštine Senta.