Čas ljudskih prava u novosadskoj Gimnaziji „Svetozar Marković“
Dana 28. novembra 2017. godine u svečanoj sali Gimnazije „Svetozar Marković“ u Novom Sadu, zamenici Pokrajinskog zaštitnika građana – ombudsmana Snežana Knežević, Janoš Oros i Milan Dakić i savetnica Andrijana Čović održali su pred članovima učeničkog parlamenta i drugim zainteresovanim učenicima svih razreda škole, svojevrsni čas o ljudskim pravima.
Pored upoznavanja sa pojmom, značajem i razvojem ljudskih prava kroz istoriju, te normativnim, institucionalnim i funkcionalnim mehanizmima njihovog ostvarivanja, zaštite i unapređenja, posebno je bilo reči o radu institucije ombudsmana u oblasti ravnopravnosti polova, prava nacionalnih manjina i prava deteta.
U delu koji je bio posvećen rodnoj ravnopravnosti sa učenicima i učenicama razgovarano je o različitom položaju žena i muškaraca u društvenom, ekonomskom, obrazovnom kontekstu i u javnom i političkom životu. Kroz fotografije prikazan je različit položaj žena i muškaraca, razgovarano o njihovim stavovima i potrebi unapređenja položaja žena, odnosno podsticanju jednakih mogućnosti za žene i muškarce i promociji rodne ravnopravnosti.
Kao najbitnije obeležje Vojvodine, po čemu je prepoznatljiva u Evropi, istaknuta je heterogenost njenog stanovništva. Ukazano je da na teritoriji pokrajine živi 28 različitih nacionalnih manjina, čiji položaj je regulisan Ustavom republike Srbije, Zakonom o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina i nizom drugih propisa koji se odnose na neke druge oblasti, ali sadrže odredbe o pravima nacionalnih manjina. Učenici su upoznati da, pored opštih ljudskih prava Ustav garantuje pripadnicima nacionalnih manjina i neka dodatna (individualna ili kolektivna) prava, koja oni ostvaruju neposredno ili preko svojih predstavnika i na taj način učestvuju u odlučivanju (ili sami odlučuju) o pojedinim pitanjima iz oblasti kulture, obrazovanja i informisanja na jeziku nacionalne manjine, kao i službene upotrebe manjinskog jezika i pisma.
Imajući u vidu prisustvo velikog broja članova učeničkog parlamenta, kao zakonom utvrđenog oblika udruživanja učenika putem kojeg ostvaruju svoje pravo na aktivno učešće u procesu planiranja razvoja škole, obaveštavanje o pitanjima od značaja za njihovo školovanje, davanje mišljenja i predloga, poseban akcenat je stavljen na važnost participacije dece, kao jednog od četiri osnovna principa Konvencije UN o pravima deteta. Kroz primere aktivnosti dece iz celog sveta koja su sopstvenim zalaganjem doprinela zaštiti i unapređenju prava deteta na školovanje, lečenje, pristup pravdi i u mnogim drugim slučajevima, ali i konkretne teme i probleme sa kojima se suočavaju u svakodnevnom životu, učenici su pokretali zanimljive rasprave u kojima su iznosili svoja gledišta i moguća rešenja, pri čemu upoznati sa pojedinačnim pravima koja uživaju u određenim životnim situacijama i načinima njihove zaštite. Ističući nedostatak životnog iskustva kao njihovu najveću prednost, koja im omogućava da razmišljaju van ustaljenih šema i kalupa koji su razvili odrasli i da tako iznalaze originalna rešenja, predstavnice i predstavnici ombudsmana apelovali su na učenike da u što većoj meri „vežbaju“ svoje pravo da budu saslušani, da se informišu i slobodno izražavaju svoje mišljenje.
