Populacione politike moraju poštovati fundamentalna prava građana
Prevencija negativnih demografskih trendova je prioritet Vlade Republike Srbije, a u prevenciji pomenutih trendova veoma značajnu ulogu imaju stručni skupovi, poput ovog koji je danas organizovao Pokrajinski ombudsman, jer doprinose većoj vidljivosti problema i potenciraju važnost njegovog rešavanja, istaknuto je juče na skupu koji je Pokrajinski zaštitnik građana – ombudsman organizovao u Novom Sadu.
Na skupu su, pored prof. dr Slavice Djukić Dejanović, ministarke bez portfelja zaduženoj za demografiju i populaciona politiku i Svetlane Selaković, pomoćnice pokrajinskog sekretara za socijalnu politiku, demografiju i ravnopravnost polova, učestvovale i stručnjakinje za demografiju dr Mirjana Rašević i dr Vesna Lukić, iz beogradskog Instituta društvenih nauka, dr Danica Šantić sa Geografskog fakulteta iz Beograda i dr Daniela Arsenović, sa Prirodno-matematičkog fakulteta iz Novog Sada.
Otvarajući skup, prof. dr Zoran Pavlović, pokrajinski ombudsman, je istakao da stanovništvo Srbije već dugi niz godina stari i spada među najstarije populacije u Evropi i svetu. Pored toga, smanjuje se broj stanovnika, jer svake godine više ljudi umre, nego što se rodi. Situaciju dramatičnom čini i veliki broj onih koji svoju budućnost vide izvan Srbije. Starenje stanovništva, kao i njegovo smanjivanje mogu, po rečima pokrajinskog ombudsmana, izazvati brojne probleme i zato je definisanje odgovarajućih politika izuzetno važno. Izdvajajući pronatalitetne politike prof. Pavlović je posebno naglasio da se u definisanju tih politika moraju poštovati prava pojedinaca i pojedinki da sami odlučuju o tome kada će imati decu, koliko i u kom statusu. To su fundamentalna prava, poručio je ombudsman, i ona ne mogu biti podložna bilo kakvom uslovljavanju, uz maksimalnu podršku svim afirmativnim merama koje Vlade Republike Srbije i AP Vojvodine preduzimaju u cilju podizanja nataliteta u našoj zemlji.
Predstavljajući učesnicima skupa demografsku sliku Srbije, ministarka Djukić Dejanović je navela da je pozitivna stopa prirodnog priraštaja u 2017. godini zabeležena samo u šest opština u Srbiji, i to u Bujanovcu, Novom Sadu, Sjenici, Preševu, Tutinu i Novom Pazaru. Kao glavne uzroke depopulacije ministarka je istakla nedovoljno rađanje, iseljavanje u inostranstvo i mortalitet. Podsticanje rađanja je ključni cilj populacione politike i on se, po njenim rečima, mora ostvarivati preko ublažavanja ekonomske cene podizanja dece, usklađivanja rada i roditeljstva, snižavanja psihološke cene roditeljstva, očuvanja reproduktivnog zdravlja, rešavanja neplodnosti, edukacije i agilnosti lokalnih samouprava.
Kabinet ministra za demografiju i populacionu politiku u 2018 godini raspolaže sa 500 miliona dinara koji su namenjeni sufinansiranju populacionih politika lokalnih samouprava. Za pomenuta sredstva konkurisalo je 119 opština iz Srbije i 32 iz Vojvodine, a sredstva će biti namenjena rekonstrukciji, adaptaciji i izgradnji novih vrtića, startap preduzećima, opremanju zdravstvenih ustanova, stanovanju, savetovalištima i edukaciji.
Povoljni demografski indikatori moraju biti rezultat integrisanih napora raznih društvenih aktera i oni se, po rečima ministarke Djukić Dejanović, mogu očekivati tek za 10 – 15 godina.
Jedna od aktivnosti u implementaciji populacionih rešenja od strane svih društveno odgovornih subjekata u društvu je i permanentna edukacija stanovništva i relevantnih subjekata sa njihovim pravima i mogućnostima koje im, preko već postojećih instrumenata populacione politike, stoje na raspolaganju. Upravo je cilj ovakvih skupova da se na pozitivan način ukaže ne samo na populacione probleme koji postoje, već i na usvojena pozitivnopravna populaciona rešenja od strane nadležnih institucija.
