Žene jačaju legitimnost parlamenta
Veoma je važno da se u okviru obeležavanja stogodišnjice prisajedinjenja Srema, Banata, Bačke i Baranje Kraljevini Srbiji posebna pažnja posveti ženama, učesnicama Velike narodne skupštine, jer su te žene svojim delovanjem počele da menjaju tradicionalni svet u čijoj javnoj sferi nije bilo prostora za žene – izjavila je Maja Gojković, predsednica Narodne skupštine Republike Srbije na svečanom skupu koji je, u organizaciji Pokrajinskog zaštitnika građana – ombudsmana, danas upriličen u velikoj sali Skupštine AP Vojvodine.
Skup je organizovan u okviru jubileja stogodišnjice od održavanja Velike narodne skupštine, na kojoj je doneta istorijska odluka o prisajedinjenju, a u čijem je radu učestvovalo i sedam žena – Milica Tomić, Marija Jovanović, Mara Djorđević Malagurski, Manda Sudarević, Anastazija Manojlović, Olga Stanković i Katica Rajčić.
Podsećajući učesnike prigodnog skupa da je u radu Velike narodne skupštine učestvovalo 757 delegata, Zoran Pavlović, pokrajinski zaštitnik građana – ombudsman, je istakao da je učešće žena u radu skupštine imalo veliki simbolički značaj.
„Ako su odluke Velike narodne skupštine izraz prava na samooprdeljenje, onda realizacija tog prava nije moguća ni bez učešća žena, ni bez prava žena, u svemu jednakih sa pravima muških članova društva“.
U novonastaloj državi prava žena se, na žalost, nisu nalazila na vrhu političke agende. Nova država je, po rečima pokrajinskog ombudsmana, bila izrazito heterogena zajednica, u kojoj su, u različitim socio- kulturnim prostorima, delovali različiti pravni sistemi, koji su favorizovali prava muškaraca u odnosu na prava žena. Ako su želele da se uključe u javni i politički život žene su nailazile na otpor i brojne prepreke, ali ni u takvim uslovima potraživanja žena za jednakošću i političkim pravima nisu zamirala.
Posle Drugog svetskog rata i 28. godina nakon održavanja Velike narodne skupštine žene su izjednačene sa pravima muškaraca, što je bio ogroman korak napred, u odnosu na prethodni period. Žene su, naglasio je prof. Pavlović, ušle u skupštine, od lokalnih preko republičkih do savezne, ali ne u procentu koji je odgovarao njihovom učešću u strukturi stanovništva.
U cilju povećanja broja žena u parlamentu, posle dvehiljadite godine uvedene su kvote, privremene afirmativne mere koje su trebale da raspodelu poslaničkih mandata usmere u pravcu rodne ravnopravnosti.
„Međutim, ono što je učinjeno i što je jedan od veoma važnih rezultata borbe politička prava žena je“, po rečima Zorana Pavlovića, pokrajinskog ombudsmana, „ slamanje otpora i dekonstrukcija predrasuda koji su od politike činili sferu u kojoj su se suvereno mogli esponirati samo muškarci. Parlament sastavljen od muških i ženskih poslanika šalje poruku da su žene politički vredne isto kao i muškarci. Pored toga, prisustvo žena jača legitimitet parlamenta i njegovu osetljivost na potrebe, interese i zahteve koji dolaze iz dubine društva“.
Učesnicima skupa obratile su se i Ljubica Otić, muzejska savetnica, Biljana Šimunović Bešlin, profesorica Filozofskog fakulteta, Suzana Kujundžić Ostojić, predsednica Nacionalnog saveta bunjevačke nacinalne manjine, Zorica Mršević, naučna savetnica i Stojanka Lekić, poslanica u Skupštini Vojvodine, koje su govorile o počecima organizovanja ženskog pokreta, pravu glasa, o ženama učesnicama Velike skupštine, kvotama, osnivanju i radu ženske parlamentarne mreže.
Priliku da se učesnicima skupa obrate imale su i Verona Adam Bokroš, prva žena predsednica Skupštine AP Vojvodine, Simonida Djurić, potomkinja Milice Tomić Miletić, kao i studentkinja Fakulteta političkih nauka Aleksandra Veljović, koja je ponudila pogled na budućnosti parlamentarnog života u Vojvodini i Srbiji.
Na skupu je predstavljena i monografska publikacija „Žene u parlamentarnom životu Vojvodine 1918 – 2018.“ Ovom publikacijom Pokrajinski zaštitnik građana – ombudsman je želeo da ponudi sliku učešća žena u javnom i političkom životu Vojvodine. U publikaciji je sadržan spisak svih žena koje su, od kada su izborile biračko pravo, obavljale funkciju poslanica Skupštine AP Vojvodine.
