Jednako tretirati sve porodilje preduzetnice

Pokrajinski ombudsman se danas obratio Ministarstvu finansija, odnosno predsedniku Vlade Republike Srbije i ministru finansija Mirku Cvetkoviću povodom Zaključka Vlade od 30. juna 2011.

Ovim Zaključkom obaveze na ime doprinosa za obavezno socijalno osiguranje preduzetnica koje koriste porodiljsko odsustvo, odsustvo sa rada radi nege deteta i odsustvo sa rada radi posebne nege deteta, a delatnost su nastavile da obavljaju preko ovlašćenog poslovođe, preuzima Republika Srbija. Zaključkom je određeno da se ovo odnosi na obaveze koje su dospele za plaćanje i nisu izmirene do dana donošenja Zaključka.

U Ministarstvu finansija, tačnije Poreskoj upravi pristupilo se realizaciji ovog Zaključka tako što je od organizacionih jedinica zatraženo da dostave podatke koji se odnose na zaduženja porodilja preduzetnica koja su dospela, a nisu izmirena.

Pokrajinski ombudsman smatra da se sprovođenjem Zaključka dovode u neravnopravan položaj preduzetnice koje su u spornom periodu koristile porodiljsko odsustvo, odsustvo sa rada radi nege deteta i odsustvo sa rada radi posebne nege deteta, a delatnost nastavile da obavljaju preko ovlašćenog poslovođe, i koje su obaveze prema Poreskoj upravi izmirile.

Prema informacijama kojima raspolažemo, jedan broj preduzetnica je bio prinuđen da izmiri obaveze zbog toga što su im računi bili blokirani a preduzetničke radnje bile onemogućene da rade.

Nakon svestranog sagledavanja situacije, Pokrajinski ombudsman predložio je Ministarstvu finansija da se razmotri mogućnost dopune zaključka i predloži Vladi izmene koje će obezbediti da sve porodilje preduzetnice koje su bile zadužene po osnovu doprinosa za obavezno socijalno osiguranje u 2009, 2010. i 2011. godini imaju jednak tretman, odnosno da se nezavisno od činjenice izmirenja obaveza, one svima otpišu, a preduzetnice same odluče o tome da li žele da im bude izvršen povraćaj sredstava ili da uplaćeni iznosi predstavljaju akontativne uplate za buduće obaveze.

Pokrajinski ombudsman je mišljenja da zaštitu i podršku moraju da uživaju sve porodilje, nezavisno od njihovog radnog odnosa, poslovnog opredeljenja ili preduzetničkog angažovanja, a svako drugačije postupanje se smatra postupanjem koje nije u skladu sa propisima i usvojenim politikama. Različito postupanje prema preduzetnicama porodiljama koje su izmirile obaveze i onima koje to nisu učinile je neopravdano i može se smatrati diskriminacijom, te je neophodno izvršiti izmene i dopune koje će dovesti do jednakog tretmana.

Razlog obraćanja ministru, odnosno premijeru je taj što je Pokrajinski ombudsman tokom prošle i ove godine primio veći broj pritužbi koje se odnose na problem zaduživanja preduzetnica za doprinose za socijalno osiguranje za vreme dok su na porodiljskom odsustvu i odsustvu sa rada radi nege deteta, a radnja nastavi sa radom imenovanjem ovlašćenog poslovođe. Deo pritužbi se odnosio na rad Poreske uprave u vezi sa donošenjem konačnih rešenja kojima se preduzetnice porodilje zadužuju i za doprinose za koje nisu zaduživane akontacionim rešenjima, a deo pritužbi se odnosio na rad opštinskih, odnosno gradskih uprava u postupku donošenja rešenja o visini naknade koja se isplaćuje za vreme odsustvovanja porodilje sa rada.

Pokrajinski ombudsman je zbog nenadležnosti prema Poreskoj upravi, ustupio deo pritužbi Zaštitniku građana Republike Srbije koji je sproveo dodatnu istragu povodom promenjene prakse Poreske uprave u ovim situacijama. Zaštitnik građana je Poreskoj upravi uputio preporuku da poništi sva doneta rešenja, počev od 2010. godine kojima su preduzetnicama za vreme porodiljskog odsustva i odsustva radi nege deteta utvrđeni doprinosi za obavezno socijalno osiguranje po osnovu samostalne delatnosti, kao i da u roku od 60 dana od dana prijema preporuke izvrše povraćaj uplaćenih iznosa po napred navedenim rešenjima i da ubuduće ne zadužuje preduzetnice koje obavljaju samostalnu delatnost.

Istovremeno, Pokrajinski ombudsman je izvršio kontrolu postupaka donošenja rešenja o utvrđivanju visine naknade u većini opštinskih odnosno gradskih uprava na teritoriji AP Vojvodine i na osnovu uočenih nepravilnosti svim opštinskim, odnosno gradskim upravama dao preporuku da se nepravilnosti otklone, tako što će prilikom donošenja rešenja o priznavanju prava na naknadu zarade za vreme porodiljskog odsustva i odsustva sa rada radi nege deteta i posebne nege deteta poštovati pravila i načela opšteg upravnog postupka, navoditi neto iznos naknade u tačnom novčanom iznosu i jasno definisati obaveze korisnika prava i poslodavca, tako što će one biti taksativno navedene. Osim preporuke da prilikom izrade rešenja koriste ženski rod kada majka koristi ovo pravo, Pokrajinski ombudsman je opštinskim, odnosno gradskim upravama ukazao na to da su dužne da u rešenju o naknadi naznače neto iznos koji odgovara prosečnoj mesečnoj osnovici za plaćanje doprinosa za obavezno socijalno osiguranje u poslednjih 12 meseci koji prethode mesecu otpočinjanja odsustva. Pošto su pojedine opštinske/gradske uprave umanjivale osnovicu naknade zbog postojanja duga za javne prihode (neplaćeni doprinosi), u preporuci Pokrajinskog ombudsmana je naglašeno da su uprave dužne da primenjuju Pravilnik o bližim uslovima i načinu ostvarivanja prava na finansijsku podršku porodici sa decom, što znači da informacija o postojanju duga za javne prihode ne može da utiče na utvrđivanje visine novčane naknade (njeno smanjivanje), kao ni datum prijavljivanja promene podataka u evidenciji Agencije za privredne registre, prilikom utvrđivanja trajanja novčane naknade, nego datum otpčinjanja porodiljskog odsustva.