Potrebna stručnost i iskustvo

Pokrajinski ombudsman ispitivao je rad opštinskih odnosno gradskih veća kao drugostepenih organa i utvrdio da u njihovom postupanju ima nepravilnosti. Svim jedinicama lokalne samouprave u AP Vojvodini uputio mišljenje u kojem se ukazuje na to da je u postupcima rešavanja u upravnim stvarima iz njihove nadležnosti potrebno poslovnikom o radu opštinskog/gradskog veća i opštim aktom o organizaciji i sistematizaciji da se odredi radno mesto izvršioca koji će obavljati poslove pripreme predloga i izrade nacrta rešenja koje donosi opštinsko/gradsko veće prilikom rešavanja u upravnom postupku u drugom stepenu.

Postupajući po predstavkama građana, Pokrajinski ombudsman je na osnovu pritužbi na rad opštinskih, odnosno gradskih veća kao drugostepenih organa, procenio da je moguće da u vršenju dela zakonskih ovlašćenja opštinskih veća postoje nepravilnosti, naročito u slučajevima kada u upravnom postupku u drugom stepenu rešavaju o pravima i obavezama građana, preduzeća i ustanova i drugih organizacija u upravnim stvarima iz nadležnosti opštine.

Iako prema Zakonu o lokalnoj samoupravi opštinsko/gradsko veće pored predsednika opštine predstavlja izvršni organ opštine, ovim zakonom nije propisana obaveza niti mogućnost formiranja pratećih službi ovog organa, što dovodi u pitanje vršenje svih njegovih nadležnosti u skladu sa zakonom. Naime, način na koji se biraju članovi opštinskog veća ne podrazumeva da oni imaju stepen i vrstu obrazovanja neophodne za vođenje upravnog postupka i odlučivanje.

Nadležnosti, i postupak vršenja nadležnosti opštinskih/gradskih veća, uređeni su Zakonom o lokalnoj samoupravi, Zakonom o opštem upravnom postupku i Zakonom o državnoj upravi.

Zakonom o lokalnoj samoupravi propisano je da opštinsko veće pored ostalih nadležnosti vrši nadzor nad radom opštinske uprave, poništava ili ukida akte opštinske uprave koji nisu u saglasnosti sa zakonom, statutom i drugim opštim aktom ili odlukom koje donosi skupština opštine i rešava u upravnom postupku u drugom stepenu o pravima i obavezama građana, preduzeća i ustanova i drugih organizacija u upravnim stvarima iz nadležnosti opštine. Predsednik opštine predstavlja opštinsko veće, saziva i vodi njegove sednice. Opštinsko veće može da odlučuje ako sednici prisustvuje većina od ukupnog broja njegovih članova većinom glasova prisutnih članova. Dakle, opštinsko veće je kolegijalni organ.

Što se tiče nadležnosti opštinskog veća u upravnim stvarima  primenjuju se odredbe Zakona o opštem upravnom postupku kojima je propisano da se, kad u postupku rešava kolegijalni organ, o većanju i glasanju sastavlja poseban zapisnik u koji se upisuje, pored podataka o ličnom sastavu kolegijalnog organa, označenje predmeta o kome se radi i kratak sadržaj onoga što je rešeno, kao i izdvojena mišljenja, ako ih je bilo. Zapisnik potpisuju lice koje predsedava i zapisničar. Zakon dozvoljava i mogućnost da se u slučaju kada je u postupku po žalbi odlučeno jednoglasno, samo stavi zabeleška na spis.

Zakon o državnoj upravi propisuje uslove koje državni službenik treba da ispunjava da bi mogao da radi na poslovima državne uprave. Ove uslove treba da ispunjava i zaposleni kod nosioca javnog ovlašćenja koji je ovlašćen da vodi upravni postupak i odlučuje u upravnom postupku. Osnovni uslov je  položen državni stručni ispit. Pored toga, za vođenje upravnog postupka i odlučivanje o pravima i obavezama fizičkih i pravnih lica može biti ovlašćen samo službenik koji ima stečeno visoko obrazovanje drugog stepena, odnosno završene master akademske studije ili visoko obrazovanje stečeno u skladu sa propisima koji su važili do stupanja na snagu Zakona o visokom obrazovanju i koje je zakonom izjednačeno sa akademskim nazivom master.

Imajući u vidu ovlašćenje da prikuplja informacije o primeni zakona i drugih propisa iz oblasti ljudskih prava i da postupa i po sopstvenoj inicijativi na osnovu saznanja i drugih izvora, sa ciljem da se ispita da li u radu opštinskih, odnosno gradskih veća ima nepravilnosti, Pokrajinski ombudsman sačinio je upitnik i dostavio ga na adresu svih gradskih i osam opštinskih veća na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine.

Na osnovu dostavljenih informacija utvrđeno je da u skladu sa zakonom, u svim ispitanim jedinicama lokalne samouprave sednice opštinskih/gradskih veća saziva i vodi predsednik opštine/gradonačelnik, a opštinsko/gradsko veće odlučuje većinom glasova prisutnih članova ukoliko sednici prisustvuje većina od ukupnog broja članova. U postupku rešavanja opštinskih/gradskih veća u upravnom postupku u drugom stepenu o pravima i obavezama građana, preduzeća i ustanova i drugih organizacija u upravnim stvarima iz nadležnosti opštine/grada ne sastavlja se  poseban zapisnik o većanju i glasanju, ali se u zapisnik koji se vodi o sednici opštinskog/gradskog veća upisuju podaci propisani Zakonom o opštem upravnom postupku.

Sprovođenje radnji u drugostepenom postupku i pripremu predloga rešenja koje donosi opštinsko/gradsko veće obavljaju:

-          u dve jedinice lokalne samouprave zaposleni u posebnim službama izvršnih organa (gradonačelnika i gradskog veća) ;

-          u jednoj jedinici lokalne samouprave sekretar službe izvršnih organa (predsednika opštine i opštinskog veća);

-          u dve jedinice lokalne samouprave zaposleni u posebnim organizacionim jedinicama u okviru opštinske/gradske uprave;

-          u devet jedinica lokalne samouprave zaposleni u opštinskoj/gradskoj upravi.

Analizom dobijenih informacija Pokrajinski ombudsman je zaklljučio da sva opštinska/gradska veća ispitanih jedinica lokalne samouprave vrše nadležnosti iz člana 46 tač. 1, 4 i 5  Zakona o lokalnoj samoupravi. O svom radu vode zapisnik koji sadrži sve podatke propisane članom 69 stav 2 Zakona o lokalnoj samoupravi.

Što se tiče ispunjenosti uslova iz člana 84 Zakona o državnoj upravi Pokrajinski ombudsman je mišljenja da se u vršenju nadležnosti opštinskog/gradskog veća zakon poštuje samo u tri jedinice lokalne samouprave. U ostalim jedinicama lokalne samouprave sprovođenje radnji u drugostepenom upravnom postupku i pripremu predloga rešenja u postupku po žalbama izjavljenim na rešenje i zaključke prvostepenih organa o kojima odlučuje opštinsko/gradsko veće vrše zaposleni u opštinskoj uravi, pa se podrazumeva da su to najčešće oni koji su neposredno ili posredno, učestvovali i u prvostepenom postupku. Sa ciljem da se u vršenju nadležnosti opštinskih/gradskih veća iz člana 46 tačaka 4 i 5  Zakona o lokalnoj samoupravi obezbedi ispunjenost uslova iz člana 84 Zakona o državnoj upravi

Pokrajinski ombudsman je mišljenja da je potrebno, u jedinicama lokalne samouprave u kojima to nije učinjeno, poslovnikom o radu opštinskog/gradskog veća i opštim aktom o organizaciji i sistematizaciji da se odredi radno mesto izvršioca koji će obavljati poslove pripreme predloga i izrade nacrta rešenja koje donosi opštinsko/gradsko veće prilikom rešavanja u upravnom postupku u drugom stepenu o pravima i obavezama građana, preduzeća i ustanova i drugih organizacija u upravnim stvarima iz nadležnosti opštine. Potrebno je da zaposleno lice na ovom radnom mestu ispunjava uslove iz člana 84 Zakona o državnoj upravi, što znači da je potrebno da ima:

- stečeno visoko obrazovanje drugog stepena, odnosno završene master akademske studije ili visoko obrazovanje stečeno u skladu sa propisima koji su važili do stupanja na snagu Zakona o visokom obrazovanju i koje je zakonom izjednačeno sa akademskim nazivom master iz oblasti pravnih nauka i da ima položen državni stručni ispit, prema zakonu kojim se uređuje položaj državnih službenika;

- položen državni stručni ispit;

- odgovarajuće radno iskustvo.

U svakom konkretnom slučaju treba da se vodi računa o tome da zaposleno lice na ovom radnom mestu nije kao službeno lice učestvovalo u vođenju postupka ili u donošenju rešenja u prvostepenom postupku.

U okviru nadležnosti Pokrajinskog ombudsman da prikuplja informacije o primeni zakona i obveštava nadležne organe i širu javnost, ovo saopštenje se dostavlja i svim jedinicama lokalne samouprave.