Održan prvi Forum za rodne politike: Pravo na alimentaciju kao rodno pitanje

U Beogradu je 12. oktobra 2015. godine održan prvi Forum za rodne politike posvećen ostvarivanju prava na alimentaciju. U radu Foruma koji je pokrenut u okviru Ženske platforme za razvoj Srbije učestvovala je i zamenica za ravnopravnost polova Danica Todorov i govorila o položaju samohranih, odnosno jednoroditeljskih porodica i ukazala na raskorak između važećih propisa zasnovanih na principu jednakosti i zabrane diskriminacije, prema kojima roditelji zajednički i sporazumno vrše roditeljsko pravo i prakse koja šteti ne samo majkama i očevima nego i njihovoj deci. Kulturni stereotip i društven upredrasudu da je roditeljska uloga majke primarna podržavaju i državne i društvene institucije, što je najvidljivije kad nakon prestanka zajednice života roditelja institucije odlučuju o vršenju roditeljskog prava - u većini slučajeva deca se poveravaju majci na čuvanje i vaspitanje, dok očevi stiču pravo i dužnost da doprinose izdržavanju deteta, da sa njim održavaju lične kontakte i da sporazumno sa drugim roditeljem odlučuju o bitnim pitanjima vezanim za život deteta.

Istraživanja pokazuju da su žene koje nakon prestanka braka, odnosno vanbračne zajednice, samostalno vrše roditeljsko pravo u mnogo nepovoljnijem ekonomskom i socijalnom položaju u odnosu na muškarce, a da porodice sa jednim roditeljem žive ispod proseka porodica sa oba roditelja i imaju veći rizik od siromaštva. Samostalno roditeljstvo je uglavnom marginalizovana tema, a pozivanje na nedostatak pravne definicije je samo izgovor za nepreduzimanje mera za povećanje efikasnosti u izvršavanju obaveze izdržavanja dece. Iako roditelji imaju zakonsku obavezu da izdržavaju svoju decu, česti su slučajevi njenog neizvršavanja o čemu svedoči broj sudskih postupaka za ostvarivanje ovog prava. Prilikom razmatranja ove teme mora se imati na umu da je neispunjavanje zakonske obaveze izdržavanja jedan od najučestalijih vidova ekonomskog nasilja u porodici. Tokom trajanja alimentacionih parnica, mnoga deca žive u krajnjoj bedi, bez mogućnosti da zadovolje i najosnovnije životne potrebe, čemu doprinosi i retka primena privremenih mera, a evidentne su teškoće i u prinudnom izvršenju sudskih odluka o izdržavanju deteta, rekla je zamenica Todorov i naglasila da je takvo iskustvo i Pokrajinskog zašitnika građana - ombudsmana. Većina žena koje su se žalile da očevi njihove dece ne izvršavaju obaveze plaćanja izdržavanja dece ukazuje na to da prođe i više meseci, a da ne dobiju nijednu informaciju o toku postupka. Posebno zabrinjava podatak da zbog dosuđenog izdržavanja, i pored toga što ga ne primaju, ne mogu da ostvare pravo na različita socijalna davanja. Pritom, većina pritužiteljki je slabog imovnog stanja i nesigurnih novčanih prihoda, a u najboljem interesu dece jeste da se što pre realizuje naplata dospelih potraživanja na ime doprinosa za izdržavanje.

Sve su to razlozi zbog kojih je potrebno što pre doneti sistemska rešenja koja će unaprediti zaštitu dece  kroz uspostavljanjeefikasnijeg ostvarivanja prava na izdržavanje. Na Forumu su predstavljena rešenja koja se primenjuju u Hrvatskoj i Sloveniji i zaključeno da se predlozi upute radnoj grupi koja priprema Strategiju za postizanje rodne ravnopravnosti, kao i Ženskim parlamentarnim mrežama Srbije i Vojvodine koje su i pokrenule raspravu oostvarivanju prava samohranih roditelja i prava naalimentaciju.

Fondacija Fridrih Ebert u okviru podrške sprovođenju Ženske platforme za razvoj Srbije pokreće Forum za rodne politike kroz koji pokreće dijalog i rešavanje konkretnih problema od značaja za svakodnevni život žena i muškaraca u Srbiji.