RAK DOJKE – RANA DIJAGNOSTIKA JE KLjUČ PREVENCIJE
Srbija se svrstava u zemlje sa visokim rizikom umiranja od malignih bolesti. Rak dojke je najčešće maligno oboljenje kod žena, kako u svetu, tako i kod nas. U Srbiji svake godine od karcinoma dojke oboli oko 4600 žena, dok njih oko 1600 izgubi život. U AP Vojvodini se na godišnjem niovu dijagnostikuje oko 1200 pacijentkinja obolelih od raka dojke.
Važno je napomenuti da je ova bolest prema svim podacima izlečiva u 90% slučajeva ukoliko se blagovremeno otkrije - i iz tog razloga, rana dijagnostika raka dojke je od presudnog značaja za smanjenje smrtnosti od ove bolesti. Najčešće korišćena metoda skrininga za otkrivanje raka dojke je mamografija koja se, sa drugim prihvaćenim metodama, sprovodi u cilju otkrivanja potencijalnih malignih tumora u ranom stadijumu, kada je mnogo veća šansa za izlečenje u odnosu na uznapredovalu fazu bolesti. Naša zemlja od 2013. godine sprovodi Nacionalni program ranog otkrivanja karcinoma dojke organizovanjem mamografskih pregleda kod zdravih žena uzrasta od 50 do 69 godina. Kako su brojna istraživanja pokazala da redovna mamografija žena uzrasta od 50 do 69 godina smanjuje smrtnost od raka dojke, Pokrajinski zaštitnik građana ombudsman poziva sve žene da se odazovu na skrining program koje sprovode nadležne zdravstvene ustanove, jer rana detekcija kao preventivna mera daje bolju prognozu u cilju očuvanja života i zdravlja.
Jedan odsto od svih novodijagnostikovanih karcinoma dojke javlja se i kod muškaraca, kod kojih često ne postoji dovoljna svest o mogućnosti oboljevanja od ove bolesti, zbog čega je karcinom dojke kod muškaraca, češće nego kod žena, sa letalnim ishodom. Iz tog razloga, neophodno je sprovoditi aktivnosti u cilju podizanja svesti u društvu o postojanju ove bolesti, faktorima koji doprinose pojavi bolesti, značaju preventivnih pregleda, simtomima, dijagnostici i lečenju i žena i muškaraca. Istovremeno, treba dati podršku i svim drugima koji se sreću sa ovom bolesti, u cilju njihovog osnaživanja, kako bi pružili neophodnu pomoć obolelima, kada dođe do otkrivanja ove bolesti, od njenog otkrivanja, pa do izlečenja. Edukacija od najranije dobi deo je preventivnih aktivnosti koje treba da postanu deo naše svakodnevice.
Odgovarajuća promocija zdravlja, obrazovanje mladih ljudi o značaju preventivnog delovanja u cilju očuvanja zdravlja, stalne akcije sa ciljem edukacije i motivacije i žena i muškaraca da se odazovu pozivima na preventivne preglede, povećanje broja mamografskih jedinica i obučenih ljudi – sve ovo neophodno je za prevenciju i uspešno lečenje ove i mnogih drugih bolesti. I za građane i za zdravstvene radnike sve blagovremene preventivne mere i aktivnosti ključ su za smanjivanje broja obolelih od opake bolesti - karcinoma dojke.
Međunarodni dan borbe protiv raka dojke, 24. oktobar, je najvažniji dan u mesecu posvećenom borbi protiv ove bolesti. Obeležava se širom sveta i kod nas, kako bi se skrenula pažnja na rasprostranjenost raka dojke i podigla svest o značaju zdravih oblika ponašanja u prevenciji raka dojke, kao i značaju ranog otkrivanja i mogućnostima pravovremenog započinjanja lečenja osoba obolelih od raka dojke. Davanjem podrške zdravstvenim radnicima i relevantnim državnim institucijama, u njihovim naporima da se sa preventivnim aktivnostima pregleda obuhvate svi pripadnici rizičnih kategorija, i pozivom svim građanima i građankama da se odazovu pozivu za uključenje u rano otkrivanje raka dojke, Pokrajinski ombudsman daje svoj prilog cilju koji je postavljen, da se broj obolelih efikasno smanjuje, a broj blagovremeno dijagnostikovanih i izlečenih poveća! Preventivne aktivnosti moraju biti još češće i mnogo glasnije, i od strane organa javne vlasti, zdravstvenih institucija i odgovornih pojedinaca, sa punim uvažavanjem načela humanosti i nediskriminacije, sa svim problemima i koristima koje oni nose.
