Podrška prevremeno rođenoj deci i roditeljstvu

Put do celovitog razvoja i ostvarivanja dobrobiti deteta

Svako dete samim činom rođenja stiče pravo na život, a nesporna je dužnost  države da obezbedi optimalne uslove za njegov opstanak i razvoj. Za prevremeno rođenu decu i njihove roditelje ili staratelje rođenje najčešće od prvog dana podrazumeva početak borbe za život. Stoga je važno da sve institucije preuzmu odgovornost da im se osigura adekvatno zadovoljenje osnovnih ljudskih potreba i obezbedi takva zaštita i briga koja je neophodna za njihovu dobrobit.

U svetu se svake godine prevremeno rodi oko 15 miliona beba, a od toga više od 4000 u Srbiji. I pored posebne nege koja im je obezbeđena, pretpostavlja se da širom sveta od posledica komplikacija prevremenog rođenja umre oko milion dece godišnje. U većini zemalja u svetu stopa prevremenih porođaja raste, a prerano rođenje navodi se kao vodeći uzrok smrti dece mlađe od jedne godine i drugi vodeći uzrok smrtnosti dece mlađe od pet godina.

Prema definiciji Svetske zdravstvene organizacije prevremeno rođene bebe su one koje su rođene pre isteka 37. nedelje trudnoće. SZO smatra rešavanje problema prevremeno rođene dece prioritetnim, što podrazumeva i obavezu ove organizacije da radi sa zemljama na boljem kvalitetu podataka u vezi s prevremenim porođajima, na izradi godišnjih analiza, te na istraživanju uzroka prevremenog porođaja, intervencijama u prevenciji prevremenog porođaja, tretmanu prevremeno rođenih beba, kao i na kontiuiranoj edukaciji medicinskih radnika.

Budući da ne postoje efikasne mere za prevenciju prevremenog porođaja upravo investiranje u njih treba da bude prioritet i kontinuirani zadatak.

Rezultati brojnih istraživanja dokazuju da će se u optimalnim uslovima razvoja, uz obezbeđenu odgovarajuću negu i zaštitu, te dodatne psihosocijalne stimulacije u porodici, razvojni status velikog broja prevremeno rođene dece, do vremena polaska u školu, potpuno izjednačiti sa razvojnim statusom njihovih vršnjaka rođenih u terminu. S druge strane ne možemo zanemariti činjenicu da će se određeni broj dece, zbog toga što su prevremeno rođeni, čitavog života suočavati s višestrukim posledicama. uključujući kašnjenje u psihomotornom razvoju, hronične bolesti disajnih organa, poremećaj motorike i drugo. Istovremeno, poznato je da prevremeno rođena deca u školskom uzrastu često imaju i veći rizik za poremećaj pažnje, teškoće u socio-emocionalnom funkcionisanju i veće potrebe za dodatnom pomoći i podrškom u školi.

Pokrajinski zaštitnik građana – ombudsman, podržava dosadašnje napore svih stručnjaka koji prate razvoj prevremeno rođene dece i na različite načine doprinose prevazilaženju ili minimziranju posledica koje prevremeno rođenje nosi sa sobom, što ne isključuje i obaveze drugih subjekata da daju svoj maksimum u životu i odrastanju i ove dece, a  u njihovom najboljem interesu.  

Uoči obeležavanja Svetskog dana prevremeno rođene dece, Ombudsman koristi priliku da apeluje na sve donosioce odluka i kreatore politika da preduzmu sve što je u njihovoj moći i nadležnosti kako bi pravovremenom i odgovarajućom podrškom bilo omogućeno da se na dugoročan i održiv način unapredi život prevremeno rođene dece i njihovih porodica. U tom smislu, kontinuirano osposobljavanje i usavršavanje ne samo zdravstvenih radnika, nego i stručnjaka u oblasti obrazovanja i predškolskim ustanovama, stvoriće priliku i mogućnost da se uz podršku, stručnost i posvećenost, omogući svakom prevremeno rođenom detetu da dostigne svoj puni potencijal.

Svetski dan prevremeno rođene dece obeležava se 17. novembra svake godine s ciljem podizanja svesti o svim izazovima sa kojima se susreću prevremeno rođene bebe i njihove porodice. Prvi međunarodni dan svesti o prevremenom rođenju kreirale su evropska udruženja roditelja 2008. godine, a od 2011. godine ovaj dan je uvršten u kalendar Svetske zdravstvene organizacije.